Wat is monetair beleid?

Monetair beleid is de manier waarop een centrale bank, zoals de Europese Centrale Bank (ECB), de economie probeert te beïnvloeden, vaak met als doel de inflatie stabiel te houden. Dit gebeurt voornamelijk door te spelen met de rente.

De centrale bank heeft verschillende instrumenten om monetair beleid uit te voeren:

1. De beleidsrente aanpassen: Dit is de belangrijkste rente die de centrale bank hanteert. Als de rente omhoog gaat, wordt lenen duurder voor banken, en daardoor ook voor bedrijven en consumenten. Dit remt de economie af. Gaat de rente omlaag, dan wordt lenen goedkoper en wordt de economie gestimuleerd.
2. Openmarkttransacties: De centrale bank kan staatsobligaties kopen of verkopen. Door obligaties te kopen, pompt de centrale bank geld in de economie, wat de geldhoeveelheid vergroot. Door ze te verkopen, haalt de centrale bank geld uit de economie.
3. Kwantitatieve verruiming (QE): Dit is een specifieke vorm van openmarkttransacties waarbij de centrale bank op grote schaal obligaties koopt om de economie te stimuleren, vooral als de rente al heel laag is.

Het idee is dat deze acties invloed hebben op de geldhoeveelheid en de kredietverlening, wat uiteindelijk de inflatie en de economische groei beïnvloedt.

Ezelsbruggetjes en effecten:

• Rente en obligatiekoersen: Rente en obligatiekoersen bewegen tegengesteld.
  • Als de rente stijgt, wordt een bestaande obligatie met een lagere vaste rente minder aantrekkelijk, waardoor de koers van de obligatie daalt.
  • Als de rente daalt, wordt een bestaande obligatie met een hogere vaste rente juist aantrekkelijker, waardoor de koers van de obligatie stijgt.
  • Ezelsbruggetje: Rente omhoog ⬆️ = Obligatiekoers omlaag ⬇️ en Rente omlaag ⬇️ = Obligatiekoers omhoog ⬆️.
• Munten en wisselkoersbeleid: De centrale bank kan de wisselkoers van de eigen munt beïnvloeden door munten te kopen of verkopen.
  • Als de centrale bank de eigen munt opkoopt, wordt de vraag naar de eigen munt groter, waardoor de waarde van de eigen munt stijgt.
  • Als de centrale bank de eigen munt verkoopt, wordt het aanbod van de eigen munt groter, waardoor de waarde van de eigen munt daalt.
  • Ezelsbruggetje: Opkopen = Omhoog (de waarde van de munt) en Verkopen = Verlagen (de waarde van de munt).

Rekenvoorbeeld: Stel dat de inflatie van 5% naar 2% moet dalen. Dit is een daling van 3%. Als een renteverhoging van 1% de inflatie met 0,5% verlaagt, dan moet de rente met $3\% / 0.5\% = 6\%$ stijgen om de inflatie van 5% naar 2% te krijgen.

Effecten van renteveranderingen:

• Als de rente daalt (om de economie te stimuleren):
  • Consumentenbestedingen stijgen, omdat sparen minder oplevert en lenen goedkoper wordt.
  • Investeringen van bedrijven stijgen, omdat het goedkoper wordt om geld te lenen voor bijvoorbeeld nieuwe machines of uitbreiding.
  • De koersen van bestaande staatsobligaties stijgen.
  • De wisselkoers van de eigen munt kan dalen, omdat het minder aantrekkelijk wordt voor buitenlandse investeerders om hun geld in dat land te beleggen. Een lagere wisselkoers kan importproducten duurder maken, wat tot inflatie kan leiden.
• Als de rente stijgt (om de economie af te remmen en inflatie tegen te gaan):
  • Consumentenbestedingen dalen, omdat sparen aantrekkelijker wordt en lenen duurder.
  • Investeringen van bedrijven dalen, omdat lenen duurder wordt.
  • De koersen van bestaande staatsobligaties dalen.
  • De wisselkoers van de eigen munt kan stijgen, omdat het aantrekkelijker wordt voor buitenlandse investeerders om hun geld in dat land te beleggen.