Wat is het effect van chartaal krediet op de liquiditeitspositie van een bank?

Als een bank krediet verleent, heeft dit direct invloed op de liquiditeitspositie van de bank. De liquiditeitspositie geeft aan in hoeverre een bank in staat is om op korte termijn aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Dit wordt vaak uitgedrukt in een liquiditeitspercentage.

Het liquiditeitspercentage bereken je met de volgende formule:

$\text{Liquiditeitspercentage} = \frac{\text{Liquide middelen}}{\text{Kortlopende verplichtingen}} \times 100\%$

Hierbij geldt:

• Liquide middelen: Dit is het geld dat de bank direct beschikbaar heeft, zoals kasgeld.
• Kortlopende verplichtingen: Dit zijn de schulden die de bank op korte termijn moet terugbetalen, zoals tegoeden op betaalrekeningen en direct opneembare spaargelden van klanten.

Er zijn twee soorten kredietverlening met verschillende effecten:

1. Chartaal krediet:

   • Wat is het? De bank betaalt fysiek geld (chartaal geld) uit aan de klant.
   • Effect op liquiditeit:
     • De liquide middelen van de bank nemen af (de teller van de formule wordt kleiner).
     • De kortlopende verplichtingen blijven in principe gelijk.
     • Gevolg: Het liquiditeitspercentage daalt, wat betekent dat de liquiditeitspositie van de bank verslechtert. De bank heeft minder direct beschikbaar geld.

2. Giraal krediet:

   • Wat is het? De bank stort geen fysiek geld uit, maar verhoogt het saldo op de rekening van de klant. De bank creëert hiermee een schuld aan de klant.
   • Effect op liquiditeit:
     • De liquide middelen van de bank (fysiek geld) veranderen op dat moment niet (de teller van de formule blijft gelijk).
     • De kortlopende verplichtingen van de bank nemen toe, omdat de bank nu meer verschuldigd is aan haar klanten (de noemer van de formule wordt groter).
     • Gevolg: Het liquiditeitspercentage daalt, wat betekent dat de liquiditeitspositie van de bank verslechtert.

Voorbeeld: Stel een bank verleent €5 miljoen giraal krediet en €2 miljoen chartaal krediet.

• Door het giraal krediet van €5 miljoen nemen de kortlopende verplichtingen van de bank met €5 miljoen toe. De liquide middelen blijven hierdoor onveranderd.
• Door het chartaal krediet van €2 miljoen dalen de liquide middelen van de bank met €2 miljoen. De kortlopende verplichtingen worden hierdoor niet direct hoger.

In beide gevallen verslechtert de liquiditeitspositie van de bank, omdat of de teller (liquide middelen) daalt, of de noemer (kortlopende verplichtingen) stijgt, of beide effecten optreden. Banken moeten altijd voldoende liquide middelen aanhouden om te kunnen voldoen aan de opvragingen van klanten.