Wat zijn Griekse stadstaten en hun kenmerken?

De Griekse stadstaten, ook wel poleis (enkelvoud: polis) genoemd, waren zelfstandige gemeenschappen. Dit kwam doordat het Griekse landschap veel bergen en eilanden had, waardoor de steden van elkaar gescheiden waren. Elke polis had een eigen bestuur en wetgeving. Het waren voornamelijk landbouwstedelijke samenlevingen, wat betekent dat landbouw erg belangrijk was.

Waarom gingen de Grieken koloniseren? De bevolking in de stadstaten groeide enorm, maar de landbouw in Griekenland was niet voldoende om iedereen te voeden. Daarom gingen de Grieken koloniseren. Ze stichtten kolonies rond de Middellandse en Zwarte Zee om daar voedsel te verbouwen en handel te drijven.

Bestuursvormen in de polis De Griekse stadstaten kenden verschillende bestuursvormen:

1. Monarchie: Een koning was aan de macht.
2. Aristocratie: Een groep rijke, aanzienlijke mannen bestuurde de stadstaat.
3. Tirannie: Eén man greep op onwettige wijze de macht.
4. Democratie: Burgers mochten meebeslissen in de politiek. Dit was echter alleen voor vrije, volwassen mannen die in de stadstaat geboren waren. Athene is een bekend voorbeeld van een democratie.

Sociale lagen in Athene en Sparta De bekendste stadstaten, Athene en Sparta, hadden verschillende sociale lagen:

• Athene kende vier lagen:
  1. Vrije volwassen mannen (met burgerrecht)
  2. Vreemdelingen (mannen die niet uit Athene kwamen)
  3. Vrouwen
  4. Slaven
• Sparta kende drie lagen en stond bekend om zijn oorlogscultuur:
  1. Spartanen (mannen die in het leger vochten)
  2. Gedeeltelijk zelfstandige omwonenden
  3. Rechteloze overwonnenen

Culturele eenheid en wetenschappelijk denken Ondanks de verschillen hadden de poleis een gemeenschappelijke culturele eenheid. Ze spraken dezelfde taal, gebruikten hetzelfde schrift en vereerden dezelfde goden. Godenverhalen, ook wel mythen genoemd, werden gebruikt om natuurverschijnselen te verklaren. Het geloof in meerdere goden heet polytheïsme.

Later ontstond het wetenschappelijk denken, vooral door filosofen. Zij gingen kritisch nadenken en zochten logische verklaringen voor natuurverschijnselen, in plaats van alles aan goden toe te schrijven. Dit was belangrijk voor de ontwikkeling van onder andere wiskunde, natuurkunde en geneeskunde.