Waarom is het Ruimte voor de Rivier project nodig?

Het project "Ruimte voor de Rivier" is een belangrijke strategie in Nederland om het land te beschermen tegen hoogwater en overstromingen. Het houdt in dat rivieren letterlijk meer ruimte krijgen om water af te voeren, wat ook wel 'rivierbedverruiming' wordt genoemd. Dit kan door de rivier te verbreden of te verdiepen, en door ruimte te creëren voor recreatie en natuurontwikkeling.

Dit project is nodig omdat het risico op overstromingen in Nederland toeneemt door drie belangrijke oorzaken:

1. Intensief ruimtegebruik: Er zijn meer steden en landbouwgebieden langs de rivieren, wat de beschikbare ruimte voor waterafvoer beperkt.
2. Klimaatverandering: Meer verdamping en smeltwater leiden tot hogere waterstanden in rivieren en zeeën.
3. Regulering van rivieren: Dit betekent dat de waterstand van rivieren wordt beheerst om te voorkomen dat het water te hoog of te laag staat. Zonder regulering zouden rivieren veel meer kronkelen en steeds van loop veranderen, wat 'meanderen' wordt genoemd. Middelen die hiervoor worden gebruikt zijn:
   • Dijken: Deze beschermen tegen overstromingen en bepalen de loop van de rivier.
   • Kanalen: Deze verbinden gebieden en zorgen voor snellere routes, vaak met harde oevers.
   • Stuwen en sluizen: Deze regelen de waterstand, bijvoorbeeld voor de scheepvaart.
   • Kribben: Dit zijn dammetjes in de rivier die de stroom naar het midden duwen.

Het probleem is dat al deze regulerende maatregelen de rivier in een "strak keurslijf" dwingen. Hierdoor heeft de rivier minder ruimte om natuurlijk te reageren op grote hoeveelheden water, bijvoorbeeld bij veel regen of smeltwater. Dit beperkt de afvoer van water en vergroot de kans op overstromingen.

Sinds de grote overstromingen in 1995 is Nederland daarom overgestapt van alleen dijken verhogen naar deze bredere aanpak van de rivier de ruimte geven, om zo het water veilig te kunnen afvoeren.