Wat is nationalisme en hoe heeft het na de Eerste Wereldoorlog bijgedragen aan het uiteenvallen van multi-etnische staten?

Nationalisme is een sterke verbondenheid met je eigen volk en land. Het is het idee dat mensen die een gemeenschappelijke taal, cultuur en geschiedenis delen, het recht hebben om een eigen, onafhankelijke staat te vormen. Dit gevoel van nationale identiteit en de wens naar zelfbestuur speelden een cruciale rol in de wereldgeschiedenis, vooral na de Eerste Wereldoorlog.

Vóór de Eerste Wereldoorlog bestonden er in Europa en daarbuiten grote multi-etnische rijken, zoals Oostenrijk-Hongarije, het Ottomaanse Rijk en het Russische Rijk. Deze rijken omvatten veel verschillende volkeren met elk hun eigen cultuur en taal, die vaak geen eigen staat hadden.

Na de Eerste Wereldoorlog, die eindigde in 1918, kwam het nationalisme sterker naar voren. Dit werd mede gestimuleerd door het principe van 'zelfbeschikkingsrecht', zoals voorgesteld door de Amerikaanse president Woodrow Wilson. Dit principe hield in dat elk volk het recht had om over zijn eigen toekomst te beslissen en een eigen staat te vormen.

De combinatie van de nederlaag en verzwakking van de oude rijken en de groeiende nationalistische gevoelens onder de verschillende bevolkingsgroepen leidde tot het uiteenvallen van deze multi-etnische staten. Veel volkeren grepen de kans aan om hun eigen onafhankelijke natie te stichten. Dit resulteerde in de oprichting van nieuwe landen in Centraal- en Oost-Europa, zoals Tsjecho-Slowakije, Joegoslavië, Polen en de Baltische staten (Estland, Letland, Litouwen). Het Ottomaanse Rijk viel uiteen en werd Turkije, terwijl andere delen mandaatgebieden werden onder Brits en Frans bestuur.

Hoewel het zelfbeschikkingsrecht bedoeld was om vrede en stabiliteit te creëren, leidde het in de praktijk vaak tot nieuwe spanningen en conflicten, omdat het moeilijk was om duidelijke etnische grenzen te trekken en minderheden in de nieuwe staten zich soms onderdrukt voelden.