Wat houdt het zelfbeschikkingsrecht in en welke nieuwe staten ontstonden hierdoor?

Het zelfbeschikkingsrecht is het principe dat volkeren het recht hebben om zelf te bepalen onder welke soevereiniteit zij willen vallen en hoe zij bestuurd willen worden, zonder inmenging van buitenaf. Dit idee werd na de Eerste Wereldoorlog sterk gepromoot, met name door de Amerikaanse president Woodrow Wilson, als een manier om duurzame vrede te creëren en de oorzaken van conflicten (zoals onderdrukking van minderheden) weg te nemen.

Door de toepassing van het zelfbeschikkingsrecht, vooral na het uiteenvallen van grote multi-etnische rijken zoals het Oostenrijks-Hongaarse Rijk, het Ottomaanse Rijk en delen van het Russische Rijk, ontstonden er verschillende nieuwe staten. Voorbeelden hiervan zijn:

• Polen
• Tsjecho-Slowakije
• Joegoslavië
• Finland
• Estland
• Letland
• Litouwen

Ondanks de positieve intenties om vrede en rechtvaardigheid te brengen, zorgde het zelfbeschikkingsrecht in de praktijk vaak voor nieuwe etnische spanningen. Dit kwam doordat het moeilijk was om duidelijke etnische grenzen te trekken. Veel gebieden waren etnisch gemengd, wat betekende dat bij de vorming van nieuwe staten er vaak minderheden binnen de grenzen van een dominante bevolkingsgroep terechtkwamen. Dit leidde tot:

• Nieuwe minderhedenproblematiek: Minderheden voelden zich soms onderdrukt of achtergesteld in de nieuwe staten, wat leidde tot onvrede en conflicten.
• Irredentisme: Het streven van een bevolkingsgroep om zich aan te sluiten bij een 'moederland' buiten de eigen staatsgrenzen, wat grensconflicten en instabiliteit veroorzaakte.
• Nationalistische conflicten: De nadruk op nationale identiteit kon leiden tot extreme vormen van nationalisme, waarbij de belangen van de eigen groep boven die van andere groepen werden gesteld, met spanningen en soms geweld als gevolg.