Wat is een tsunami en hoe ontstaat het?

Een tsunami is een reeks enorme golven die ontstaan door een plotselinge, grootschalige verstoring van een grote watermassa, meestal de oceaan. Deze verstoring verplaatst een enorme hoeveelheid water, wat de start is van de tsunami.

De meest voorkomende oorzaak van een tsunami is een onderzeese aardbeving. Dit gebeurt wanneer aardkorstplaten onder de oceaanbodem plotseling tegen elkaar aan schuiven of langs elkaar bewegen, waardoor de zeebodem verticaal omhoog of omlaag beweegt. Deze plotselinge beweging van de zeebodem verplaatst het water erboven, wat de eerste golf van de tsunami genereert.

Andere oorzaken kunnen zijn:

• Onderzeese landverschuivingen: Grote hoeveelheden sediment of rotsen die onder water verschuiven, vaak getriggerd door aardbevingen.
• Vulkanische uitbarstingen: Vooral onderzeese uitbarstingen of vulkanen die instorten in de oceaan.
• Meteoorinslagen: Hoewel zeldzaam, kan een grote inslag in de oceaan een tsunami veroorzaken.

Waarom zijn tsunami's zo destructief? De enorme destructieve kracht van een tsunami komt door een combinatie van factoren:

1. Snelheid: Op open zee kunnen tsunami's snelheden bereiken van 700 tot 900 kilometer per uur, vergelijkbaar met een straalvliegtuig.
2. Golflengte: Op open zee hebben tsunami's een zeer lange golflengte (soms honderden kilometers), maar een lage golfhoogte (vaak minder dan een meter). Hierdoor zijn ze op volle zee nauwelijks merkbaar.
3. Aanlanden: Wanneer een tsunami ondieper water bereikt (bijvoorbeeld bij de kustlijn), vertraagt de voorkant van de golf. De achterkant van de golf beweegt echter nog steeds snel en duwt het water op. Dit zorgt ervoor dat de golfhoogte drastisch toeneemt, soms tot tientallen meters hoog.
4. Watermassa: Het is niet alleen de hoogte, maar vooral de enorme hoeveelheid water die met grote kracht en snelheid aan land stroomt. Dit water kan kilometers landinwaarts doordringen, alles op zijn pad vernietigen en een enorme zuigkracht creëren wanneer het zich terugtrekt naar zee.
5. Meerdere golven: Een tsunami bestaat vaak uit een reeks golven, waarbij de eerste golf niet altijd de grootste of meest destructieve is. Er kunnen uren zitten tussen de aankomst van verschillende golven.

Door deze eigenschappen kunnen tsunami's hele kustgebieden verwoesten, gebouwen vernietigen, infrastructuur beschadigen en leiden tot een groot aantal slachtoffers.