Hoe leidde de Dolkstootlegende tot politieke en sociale onrust in de Weimarrepubliek?

De Dolkstootlegende was een mythe die na de Eerste Wereldoorlog in Duitsland ontstond. Volgens deze legende was het Duitse leger niet verslagen aan het front, maar was het 'in de rug gestoken' door 'verraders' in eigen land. Deze 'verraders' waren voornamelijk de sociaaldemocratische politici die de wapenstilstand hadden getekend en de Weimarrepubliek hadden opgericht. Ook joden en communisten werden vaak als zondebokken aangewezen.

Deze legende leidde tot enorme politieke en sociale onrust in de Weimarrepubliek op de volgende manieren:

• Ondermijning van de democratie: De Dolkstootlegende ondermijnde het vertrouwen in de nieuwe democratische regering. Veel Duitsers geloofden dat de politici die de republiek leidden, verantwoordelijk waren voor de nederlaag en de vernederende Vrede van Versailles. Dit zorgde voor een diepgeworteld wantrouwen tegenover de democratie en haar vertegenwoordigers.
• Politiek geweld en instabiliteit: De legende voedde een klimaat van haat en geweld. Rechtse extremistische groeperingen, zoals de nazi's, gebruikten de Dolkstootlegende om hun politieke tegenstanders te demoniseren en aan te vallen. Dit leidde tot politieke moorden, staatsgrepen (zoals de Kapp-putsch en de Bierkellerputsch) en algemene instabiliteit.
• Sociale verdeeldheid: De samenleving raakte diep verdeeld tussen degenen die de legende geloofden en degenen die de democratie steunden. Dit zorgde voor spanningen en conflicten binnen families, gemeenschappen en op de werkvloer.
• Opkomst van het nationaalsocialisme: De Dolkstootlegende was een krachtig propagandamiddel voor Adolf Hitler en de nationaalsocialisten. Zij presenteerden zichzelf als de enigen die Duitsland konden redden van de 'verraders' en de 'schande' van Versailles. De groeiende onvrede en het wantrouwen in de democratie, mede aangewakkerd door de legende en de economische problemen (zoals de hyperinflatie en de Grote Depressie), creëerden een vruchtbare voedingsbodem voor de opkomst van het nationaalsocialisme.

De vlucht van politicus Kuttner in 1933 weerspiegelt de culminatie van deze onrust en de opkomst van het nationaalsocialisme. Kuttner, als sociaaldemocraat en iemand die in 1921 een uitspraak van generaal von Hindenburg citeerde over het beëindigen van de strijd, werd door de aanhangers van de Dolkstootlegende gezien als een van de 'verraders'. Toen Hitler in 1933 aan de macht kwam, was de veiligheid en stabiliteit in Duitsland volledig verdwenen voor iedereen met afwijkende politieke ideeën. Kuttners vlucht symboliseert het einde van de Weimarrepubliek en het begin van een periode waarin politieke tegenstanders werden vervolgd, wat de extreme onveiligheid en het gebrek aan vrijheid onder het nationaalsocialistische regime benadrukt.