Wat zijn de belangrijkste kenmerken en het einde van de Gouden Eeuw?

De Gouden Eeuw, een periode van grote bloei voor de Nederlandse Republiek, kende specifieke kenmerken die bijdroegen aan haar economische voorsprong en kwam uiteindelijk tot een einde door een combinatie van factoren.

Belangrijkste kenmerken van de economische voorsprong:

• Onrust in omringende landen: Terwijl de Republiek profiteerde van een oorlogseconomie, waren er in het Duitse Rijk de verwoestende Dertigjarige Oorlog en in Frankrijk en Engeland godsdienstoorlogen en conflicten tussen vorst en adel. Dit legde de economieën daar lam, waardoor de Republiek een voorsprong kon opbouwen.
• Migratie: Veel migranten, zoals Duitsers, kooplieden en ambachtslui uit de Zuidelijke Nederlanden, en Joodse kooplieden uit Spanje en Portugal, kwamen naar de Republiek. Zij brachten kennis, kapitaal en contacten mee, wat de economische groei enorm stimuleerde.
• Innovatie en economische samenwerking: Denk aan de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) en de West-Indische Compagnie (WIC), en innovaties zoals het fluitschip en de houtzaagmolen.

Het einde van de Gouden Eeuw (circa 1648 tot 1700):

• Terugkeer van rust: Na 1648 eindigden de oorlogen in de omringende landen, waardoor Frankrijk en Engeland hun eigen economieën konden gaan beschermen.
• Economisch protectionisme: Frankrijk voerde een mercantilistisch beleid en Engeland begon met scheepvaartwetten om hun eigen economieën te beschermen tegen de Republiek. Dit maakte producten uit de Republiek kunstmatig duurder.
• Minder innovatie en oligarchie: Regenten trokken zich terug uit de handel en verdeelden bestuursbaantjes onderling, wat de drang tot innoveren verminderde.
• Het Rampjaar (1672): Dit jaar legde de politieke tegenstellingen tussen staatsgezinden en oranjegezinden bloot. Hoewel de Republiek de oorlog overleefde, nam Londen de functie van Amsterdam als belangrijkste handelscentrum over.