T7 Regeling

Lara

Woorden in deze lijst (102)

Origineel

Zuurstofconcentratie: Aandeel van zuurstof, bijvoorbeeld in het bloed
Glucoseconcentratie: Aandeel van glucose, bijvoorbeeld in het bloed
Dynamisch evenwicht: Bepaalde factoren in een organisme schommelen rondom een bepaald evenwicht (de normwaarde)
Regelkring: Systeem dat ervoor zorgt dat de waarde van een bepaalde factor rondom een normwaarde schommelt
Inwendige milieu: Wordt gevormd door het bloed en de weefselvloeistof van een organisme
Homeostase: Het in stand houden van een dynamisch evenwicht in het inwendige milieu van organismen
Effector: Uitvoerder in een regelkring
Negatieve terugkoppeling: Regelkring waarin een toename van het resultaat een remming van het proces veroorzaakt; een afname van het resultaat veroorzaakt een stimulering van het proces
Positieve terugkoppeling: Regelkring waarin een toename van het resultaat het proces versterkt
Uitwendige milieu: Omgeving van een organisme
Signaalstoffen: Stoffen waarmee communicatie tussen cellen in meercellige organismen plaatsvindt
Hormoonklieren: Geven signaalstoffen af in de vorm van hormonen
Hormonen: Signaalstoffen die de hormoonklieren afgeven
Receptoren: Delen van cellen waaraan een bepaald hormoon kan binden
Doelwitorgaan: Orgaan waarvan de cellen receptoren bezitten waaraan bepaalde hormonen kunnen binden
Hormoonconcentratie: Concentratie van een hormoon in het bloed; ook wel hormoonspiegel genoemd
Hormoonreceptoren: Receptoren voor een bepaald hormoon op of in de cellen van een doelwitorgaan
Endocrien: Type klier dat zijn product rechtstreeks aan het bloed afgeeft; hormoonklieren zijn endocriene klieren
Exocrien: Type klier dat zijn product via een afvoerbuis afgeeft
Steroïdhormonen: Hormonen die vaak worden gevormd uit cholesterol en eigenschappen van vetten hebben
Receptor in het cytoplasma: Receptor die zich in het cytoplasma bevindt; wanneer een hormoon zich aan een receptor in het cytoplasma bindt, ontstaat een hormoon-receptorcomplex
Peptide- of eiwithormonen: Hormonen die goed in water oplosbaar zijn en het celmembraan niet kunnen passeren; binden aan een receptor in het celmembraan
Receptor in het celmembraan: Bindt aan peptide- of eiwithormonen waardoor aan de binnenzijde van het celmembraan een signaalmolecuul (de second messenger) wordt gevormd of geactiveerd
Second messenger: Nadat een peptide- of eiwithormoon aan een receptor is gebonden, wordt een signaalmolecuul gevormd of geactiveerd dat het signaal in de cel doorgeeft
Signaalcascade: Signaal dat via meerdere schakels in de cel wordt doorgegeven
Cascade: Signaal dat via meerdere schakels in de cel wordt doorgegeven
Hormoonstelsel: Alle hormoonklieren in het lichaam
Hypofyse: Hormoonklier in de hersenen die verschillende hormonen produceert waarvan sommige de werking van andere hormoonklieren beïnvloeden
Hypothalamus: Gedeelte van de hersenen dat net boven de hypofyse ligt en de verbinding is tussen het zenuwstelsel en het hormoonstelsel
Antidiuretisch hormoon: Hormoon dat de resorptie van water in de nieren regelt bij de vorming van urine
ADH: Hormoon dat de resorptie van water in de nieren regelt bij de vorming van urine
Releasing hormonen: Hormonen die de productie van hormonen door de endocriene cellen in de hypofysevoorkwab stimuleren
RH: Hormonen die de productie van hormonen door de endocriene cellen in de hypofysevoorkwab stimuleren
Schildklier: Hormoonklier die thyroxine produceert; ligt in de hals, voor het strottenhoofd, tegen de luchtpijp aan
Schildklierhormoon: Hormoon dat de stofwisseling beïnvloedt en de groei en ontwikkeling bij kinderen stimuleert
Eilandjes van Langerhans: Endocriene cellen in de alvleesklier die hormonen produceren die ervoor zorgen dat de glucoseconcentratie in het bloed min of meer constant blijft
Glucagon: Hormoon uit de cellen van de eilandjes van Langerhans dat stimuleert dat glycogeen in lever en spieren wordt omgezet in glucose
Insuline: Hormoon uit de cellen van de eilandjes van Langerhans dat het transport van glucose door celmembranen versnelt en stimuleert dat glucose in lever en spieren wordt omgezet in glycogeen
Epo: Hormoon dat de productie van rode bloedcellen in het rode beenmerg stimuleert
Bijnieren: Liggen als kapjes boven op de nieren en bestaan uit bijnierschors en bijniermerg, dat bij een stressreactie adrenaline produceert
Adrenaline: Hormoon dat wordt geproduceerd door het bijniermerg en een snelle kortdurende werking heeft, waardoor de verbranding wordt bevorderd en je snel kunt handelen in een situatie van stress
Zenuwstelsel: Communicatienetwerk dat alle delen van het lichaam met elkaar verbindt en dat je op grond van de bouw kunt indelen in het centrale zenuwstelsel en het perifere zenuwstelsel; op grond van de functie kun je het indelen in het animale en autonome (of vegetatieve) zenuwstelsel
Centrale zenuwstelsel: Bestaat uit de grote hersenen, de kleine hersenen, de hersenstam en het ruggenmerg
Perifere zenuwstelsel: Bestaat uit zenuwen die alle delen van het lichaam verbinden met het centrale zenuwstelsel
Animale zenuwstelsel: Deel van het zenuwstelsel dat vooral de bewuste reacties en de houding en beweging van het lichaam regelt
Autonome zenuwstelsel: Deel van het zenuwstelsel dat vooral de werking van inwendige organen regelt
Prikkels: Invloeden uit het milieu op een organisme waardoor in zintuigcellen impulsen ontstaan
Impulsen: Soort elektrische signalen die zenuwcellen kunnen ontvangen, geleiden en doorgeven
Signaalverwerking: Systeem waardoor het opvangen van prikkels uit de omgeving en het tot stand komen van gedrag mogelijk is
Receptoren: Zintuigcellen die prikkels uit het milieu opvangen en omzetten in impulsen
Neuronen: Zenuwcellen; geleiden impulsen en geven neurotransmitters af
Zenuwcellen: Zenuwcellen; geleiden impulsen en geven neurotransmitters af
Neurotransmitters: Signaalmoleculen die neuronen afgeven
Myelineschede: Ligt om (veel) axonen heen; bestaat uit gliacellen (cellen van Schwann)
Cellen van Schwann: Gliacellen die veel axonen omgeven
Cell junction: Verbinding tussen cellen in meercellige organismen
Synapsen: Contactplaatsen waar een impuls van de ene cel naar de andere cel kan worden doorgegeven
Sensorische neuronen: Neuronen die impulsen geleiden van zintuigcellen (receptoren) naar het centrale zenuwstelsel
Schakelneuronen: Neuronen die impulsen geleiden binnen het centrale zenuwstelsel
Motorische neuronen: Neuronen die impulsen geleiden van het centrale zenuwstelsel naar spieren en klieren
Zenuwen: Hierin liggen uitlopers van sensorische en motorische neuronen bij elkaar
Hersenschors: buitenste, grijze (sterk geplooide) gedeelte van de grote en de kleine hersenen
Grijze stof: Hierin bevinden zich de cellichamen van schakelneuronen
Witte stof: Hierin bevinden zich de axonen van schakelneuronen
Hersenstam: Gedeelte tussen de grote hersenen en het ruggenmerg dat impulsen van de grote en kleine hersenen naar het ruggenmerg geleidt en omgekeerd
Grote hersenen: Deel van het centrale zenuwstelsel waar je je bewust wordt van de waarnemingen die je doet en waar de impulsen om spieren aan te sturen voor bewuste bewegingen ontstaan
Kleine hersenen: Coördineren alle bewegingen van het lichaam
Centra in de hersenschors: Gebieden waaruit de hersenschors in de grote hersenen bestaat; van een aantal centra in de hersenschors is de functie bekend
Ruggenmerg: Deel van het centrale zenuwstelsel dat bij gewervelden goed beschermd ligt in het wervelkanaal, dat wordt gevormd door gaten in de op elkaar liggende wervels
Reflexboog: Weg die impulsen bij een reflex afleggen
Orthosympatische zenuwstelsel: Deel van het autonome (of vegetatieve) zenuwstelsel dat organen zodanig beïnvloedt dat het lichaam activiteiten kan verrichten waar energie voor nodig is
Parasympatische zenuwstelsel: Deel van het autonome (of vegetatieve) zenuwstelsel dat de organen zodanig beïnvloedt dat het lichaam in een toestand van rust en herstel kan komen
Impulsgeleiding: Het geleiden van impulsen door het zenuwstelsel waardoor communicatie mogelijk is tussen zintuigcellen en neuronen, tussen neuronen onderling en tussen neuronen en spieren en klieren
Rustpotentiaal: De negatieve elektrische spanning van −70 mV over het membraan bij alle neuronen die geen impuls geleiden
Natrium-kaliumpompen: Ionenpompen in het celmembraan waarvan de transporteiwitten actief natriumionen de cel uit transporteren en kaliumionen de cel in transporteren met behulp van energie uit ATP
Ionenpompen: Pompen in het celmembraan die actief ionen de cel in en uit transporteren
Actiepotentiaal: Impuls; ontstaat wanneer de membraanpotentiaal afneemt tot de drempelwaarde (−50 mV)
Refractaire periode: Herstelfase waarin er een nieuwe impuls niet of minder goed kan ontstaan
Prikkeldrempel: Kleinste sterkte van een prikkel die een impuls veroorzaakt
Sprongsgewijze impulsgeleiding: Impuls 'springt' van insnoering naar insnoering bij een uitloper met een myelineschede doordat alleen bij de insnoeringen ionentransport plaatsvindt
Exciterend: Bij een postsynaptische potentiaal: kleine depolarisatie van het postsynaptische membraan die ontstaat doordat neurotransmitters zich binden aan receptoreiwitten waardoor Na+-kanalen en K+-kanalen opengaan; exciteren = opwekken
Inhiberend: Bij een postsynaptische potentiaal: kleine hyperpolarisatie van het postsynaptische membraan die ontstaat doordat neurotransmitters zich binden aan receptoreiwitten waardoor er porie-eiwitten voor K+-ionen en/of Cl−-ionen opengaan, maar de porie-eiwitten voor Na+-ionen dicht blijven; inhiberen = remmen
Glad spierweefsel: Spierweefsel in de wand van buisvormige of holle organen dat wordt aangestuurd door het autonome zenuwstelsel en dat bestaat uit langwerpige spiercellen met elk een celkern
Spiercellen: Vormen spierweefsel; versmelten bij dwarsgestreept spierweefsel met elkaar, waardoor spiervezels met veel cellen ontstaan
Dwarsgestreept spierweefsel: Spierweefsel met een dwarse streping dat vooral in skeletspieren voorkomt en dat wordt aangestuurd door het animale zenuwstelsel
Spiervezels: Delen van een spier die zijn ontstaan door versmelting van vele spiercellen
Pezen: Bindweefsel aan de uiteinden van een skeletspier waarmee ze zijn bevestigd aan het skelet
Actine: Dunne filamenten in een myofibril (spierfibril)
Myosine: Dikke filamenten in een myofibril (spierfibril)
Tonus: Lichte kracht die een spier uitoefent op de aanhechtingsplaatsen van de pezen doordat elk motorisch neuron zo nu en dan een impuls geleidt waardoor de aangesloten motorische eenheid samentrekt
Spierspanning: Lichte kracht die een spier uitoefent op de aanhechtingsplaatsen van de pezen doordat elk motorisch neuron zo nu en dan een impuls geleidt waardoor de aangesloten motorische eenheid samentrekt
Spierspoeltjes: Zintuigcellen in de spieren die de spierspanning meten; geven informatie over de uitrekking van een spiervezel aan het centrale zenuwstelsel
Peesspoeltjes: Meten de spierspanning en beschermen de spieren tegen schade door de spiercontractie iets te dempen of juist te versterken
Antagonisten: Spieren waarvan de contractie een tegengesteld effect heeft
Langzame spiervezels: Spiervezels die goed doorbloed zijn en daarom ook rode spiervezels worden genoemd; bevatten veel mitochondriën en raken niet snel vermoeid
Snelle spiervezels: Spiervezels die minder doorbloed zijn en daarom ook witte spiervezels worden genoemd; bevatten minder mitochondriën en raken sneller vermoeid
Krachttraining: Training waardoor de spieren meer spiercellen krijgen; het aantal filamenten in de myofibrillen neemt toe, waardoor de spieren zwaarder worden
Duurtraining: Training op uithoudingsvermogen; hierdoor neemt vooral de doorbloeding van de spieren toe
Uithoudingsvermogen: Wordt getraind bij duurtraining; de doorbloeding van de spieren neemt toe, maar ze worden niet zwaarder
Warming-up: Rustig begin van een training die steeds intensiever wordt, zodat de bloedsomloop en stofwisselingsprocessen worden gestimuleerd
Coolingdown: Activiteiten die ervoor zorgen dat het lichaam na het sporten weer tot rust komt, zich goed kan herstellen en die de afvoer van afvalstoffen uit de spieren bevorderen
Doping: Middelen en methoden die de sportieve prestaties van een sporter bevorderen