Nectar - 3 vmbo-gt - Hoofdstuk 4 - Waarnemen en reageren - deel 1

Woorden in deze lijst (79)

Origineel

accommodatiespier: kringspier waarmee de lens platter en boller gemaakt kan worden
accommoderen: platter en boller worden van de ooglens
adequate prikkel: de soort prikkel waarvoor een bepaald zintuig gevoelig is
adrenaline: hormoon dat wordt afgegeven door de bijnieren; adrenaline zorgt bij spannende en stressvolle situaties voor meer glucose in het bloed
alcohol: vloeistof in alcoholische dranken waardoor je hersenen verdoofd worden; het is een verslavende stof
automatisch: als bewegingen en andere dingen die je hebt geleerd vanzelf gaan doordat je ze vaak hebt herhaald of geoefend
bewegingszenuwcellen: zenuwcellen die impulsen geleiden van het centraal zenuwstelsel naar spieren en klieren
bewegingszenuwen: zenuwen die alleen uitlopers van bewegingszenuwcellen bevatten
bewust: als je beseft wat je waarneemt
bewuste beweging: spierbeweging, die ontstaat door impulsen vanuit de grote hersenen
bewustwording: het moment dat een prikkel via de grote hersenen wordt opgemerkt
bijnieren: hormoonklieren die onder andere adrenaline maken
bijziend: als je alleen van dichtbij scherp kunt zien (te lange oogbol)
blinde vlek: plaats in het netvlies waar de oogzenuw het oog verlaat, hier liggen geen zintuigcellen
bloedvaatjes (huid): helpen bij de regeling van de temperatuur; door het wijder worden koel je af, door het nauwer worden houd je warmte vast
buis van Eustachius: verbinding van de keelholte met de trommelholte voor de regeling van de luchtdruk op het trommelvlies
centraal zenuwstelsel: hersenen en ruggenmerg
coördinatie: fijne afstemming van het samentrekken van spieren, geregeld door de kleine hersenen
drempelwaarde: de minimale sterkte van een prikkel die nodig is om een impuls naar de hersenen te sturen
drugs: stoffen die je hersenen beïnvloeden, bijvoorbeeld wiet, hasj, heroïne, XTC en cocaïne
eierstokken: onderdeel van het vrouwelijk voortplantingsorgaan, maken het hormoon oestrogeen
eilandjes van Langerhans: groepjes cellen in de alvleesklier die de hormonen insuline en glucagon maken
evenwichtsorgaan: zintuig in je binnenoor dat gevoelig is voor de stand van het hoofd en de snelheid van bewegen
gedrag: alles wat een mens of dier doet; alle reacties die ze vertonen; ontstaat als reactie op inwendige of uitwendige prikkels
geheugen: deel van de grote hersenen waarmee je informatie onthoudt
geheugenspoor: patroon van verbindingen tussen zenuwcellen op de hersenschors; dat patroon onthoud je
gehoorbeentjes: hamer, aambeeld, stijgbeugel; geven trillingen van het trommelvlies door aan het slakkenhuis
gehoorbeschadiging: beschadiging van de haartjes van de zintuigcellen in het slakkenhuis
gehoorgang: holte, waardoor de geluidstrillingen het trommelvlies bereiken
gehoorzenuw: hierdoor gaan impulsen vanuit het slakkenhuis naar je hersenen
gele vlek: plaats recht achter de pupil op het netvlies waar alleen kegeltjes liggen
gemengde zenuwen: zenuwen die uitlopers van gevoelszenuwcellen en bewegingszenuwcellen bevatten
gevoelszenuwcellen: zenuwcellen die impulsen doorgeven van zintuig naar het centraal zenuwstelsel
gevoelszenuwen: zenuwen die alleen uitlopers van gevoelszenuwcellen bevatten
gewenning: het verschijnsel dat bij het lang aanhouden van een prikkel het zintuig de prikkel niet meer doorgeeft
glasachtig lichaam: doorzichtige, geleiachtige vulling van de oogbol
glucagon: hormoon dat wordt gemaakt door de eilandjes van Langerhans; glucagon regelt, samen met insuline, de hoeveelheid glucose in het bloed
groeihormoon: hormoon uit de hypofyse, dat de lichaamsgroei regelt
grote hersenen: deel van de hersenen, waar onder andere het geheugen, het bewustzijn, centra voor zintuiglijke waarneming en bewegingscentra zitten
harde oogvlies: buitenste (witte) laag van het oog, die je oog beschermt
hersencentrum: een deel van de hersenschors met een bepaalde taak. Hier vindt bewustwording plaats of ontstaan bewuste bewegingen als reactie op waarnemingen
hersenen: orgaan waar de berichten vanuit je zenuwen worden waargenomen; in de hersenen word je bewust van wat je waarneemt en beslis je hoe je reageert
hersenschors: buitenste laag van de grote hersenen, waar zich allerlei centra bevinden (zintuigen, bewegingen, etcetera)
hersenstam: vormt de verbinding tussen de hersenen en het ruggenmerg en regelt behalve de hartslag en ademhaling ook een aantal belangrijke reflexen, zoals de ademhalings- en pupilreflex
hoestreflex: onbewuste samentrekking van spieren in de ribbenkast en longen om de longen te reinigen van vuil of prikkelende stoffen
hoornvlies: het doorzichtige deel van het harde oogvlies, waar het licht doorheen valt
hormoon: regelstof in het bloed; wordt gemaakt in hormoonklieren
hormoonklier: klier in je lichaam waar hormonen (regelstoffen) gemaakt worden
hypofyse: een klein orgaantje onderaan de hersenen; de hypofyse maakt drie belangrijke hormonen: groeihormoon, een hormoon dat de hormoonproductie van de schildklier regelt en een hormoon dat de hormoonproductie van de zaadballen en eierstokken regelt
impuls: zwak elektrisch stroompje, dat via zenuwcellen wordt geleid
insuline: hormoon dat wordt gemaakt door de eilandjes van Langerhans; insuline regelt, samen met glucagon, de hoeveelheid glucose in het bloed
inwendige prikkel: een prikkel binnen je lichaam
iris: deel van het vaatvlies rondom de pupil
kegeltjes: zintuigcellen in het netvlies, waarmee kleuren worden waargenomen
kippenvel: als de haartjes op je huid rechtop staan
kleine hersenen: deel van de hersenen dat zorgt voor de coördinatie van spierbewegingen en voor evenwicht
kniepeesreflex: reflex die zorgt dat je niet omvalt als je dijbeenspier onverwacht wordt uitgerekt
kortetermijngeheugen: geheugen waarmee je informatie kort onthoudt
koudezintuigen: zijn gevoelig voor de prikkel lagere temperatuur
langetermijngeheugen: geheugen waarmee je informatie lang onthoudt
lens: zorgt voor een scherp beeld op je netvlies
lensbandjes: hieraan hangt de lens in het oog
medicijnen: middelen die je gebruikt om weer gezond te worden
middenoor: zie trommelholte
motivatie: de wil om op een prikkel te reageren
netvlies: binnenste laag van het oog met zintuigcellen (staafjes en kegeltjes), die lichtprikkels omzetten in impulsen
niesreflex: onbewuste samentrekking van spieren in de ribbenkast en longen om de neus te reinigen van vuil of prikkelende stoffen
oestrogeen: vrouwelijke geslachtshormoon, geproduceerd door de eierstokken; dit hormoon regelt de rijping van eicellen in de eierstokken en de veranderingen in het lichaam in de puberteit
onbewust: als je er niet bij nadenkt, als het vanzelf gaat
onbewuste bewegingen: snelle, automatische reacties van spieren op een prikkel zonder invloed van de hersenen
oogkas: holte in de schedel waarin de oogbollen liggen
oogleden: beschermen je ogen tegen stof en zweet
oogspieren: hiermee kunnen de oogbollen in de oogkassen bewegen
oogzenuw: hierdoor gaan impulsen vanuit het netvlies naar de hersenen
oorschelp: ander woord voor het uitwendige oor; hiermee vang je geluidstrillingen op
pijnzintuigen: doodlopende uiteinden van zenuwen, waarmee je pijn waarneemt
prikkels: verandering in je omgeving of in je lichaam, waarop je kunt reageren
pupil: opening in de iris waardoor licht in het oog komt
pupilreflex: kleiner en groter worden van de pupil, door de werking van kring- en lengtespiertjes in de iris