Hoofdstuk 3

Juliette

Woorden in deze lijst (90)

Origineel

aardbeving: Schokkende of trillende beweging van een gedeelte van de aardkorst door de werking van endogene krachten.
aardkern: Het binnenste van de aarde.
aardmantel: Deel in het binnenste van de aardbol tussen de aardkorst en de binnenkern.
afschuivingsbreuk: Breuk waarbij het gesteente in tweeën wordt gebroken en één blok naar beneden schuift.
afzetmarkt: Het aantal klanten dat producten wil kopen.
afzettingsgesteente: Gesteente dat is ontstaan uit materiaal dat door wind, water of ijs is neergelegd. Heet ook sedimentgesteente.
aquacultuur: Het kweken van waterorganismen, zoals vissen, garnalen, kreeften en waterplanten.
archipel: Eilandengroep.
basalt: Stollingsgesteente dat ontstaat door de snelle afkoeling van lava.
binnenstad: Het centrum van een stad. Heet ook stadscentrum.
breedteligging: De afstand van een plaats tot de evenaar.
breuk: Barst of scheur in de aardkorst.
breukgebergte: Gebergte dat ontstaat in een gebied met sterke breukactiviteit.
caldeiravulkaan: Oude vulkaan met een grote, kilometersbrede krater door het leeglopen van de magmakamer waardoor het dak ervan is ingestort.
central business district (cbd): Het kantoren-, winkel- en uitgaansgebied van een stad.
continentale plaat: Plaat die bestaat uit een groot landoppervlak.
convectiestroom: Stroming van het gesmolten gesteente onder de aardkorst binnen in de aarde.
convergentie: Het naar elkaar toe drijven van platen.
corioliseffect: Door de draaiing van de aarde krijgt de wind op het noordelijk halfrond een afwijking naar rechts en op het zuidelijk halfrond naar links.
dagbouw: Vorm van mijnbouw: winning van delfstoffen die (vlak) aan de oppervlakte liggen.
divergentie: Het uit elkaar drijven van platen.
diversificatie: Het minder eenzijdig maken van de economie.
duurzaamheid: Niet meer natuurlijke hulpbronnen gebruiken dan dat er bij komen, zodat mensen er ook in de toekomst nog gebruik van kunnen maken.
economisch machtsblok: Gebied dat economisch sterk is doordat er veel goederen worden geproduceerd en er een grote, koopkrachtige markt is.
effusieve uitbarsting: Rustige vulkaanuitbarsting.
El Niño: Het verschijnsel dat het zeewater in het midden en het oosten van de Grote Oceaan extra sterk opwarmt.
epicentrum: Het punt waar de aardbeving aan de oppervlakte komt, direct boven het hypocentrum.
eruptie: Vulkaanuitbarsting.
explosieve uitbarsting: Heftige vulkaanuitbarsting.
gesteentekringloop: Proces waarbij gesteenten door geologische processen (verwering, erosie, sedimentatie, gesteentevorming) telkens worden afgebroken en omgevormd.
global shift: Het verschuiven van het economische zwaartepunt in de wereld van het gebied rond de Atlantische Oceaan naar het gebied rond de Grote Oceaan.
graniet: Stollingsgesteente dat ontstaat door de langzame afkoeling van lava.
hogedrukgebied: Gebied met een teveel aan lucht waar lucht wegstroomt over het aardoppervlak en wordt aangevuld met dalende lucht van boven: blauwe luchten en zon. Heet ook maximum.
hooggebergteklimaat: Koud en nat klimaat. De temperatuur in de zomer is gemiddeld lager dan 10° C.
hotspot: De plaats aan het aardoppervlak waar een mantelpluim door de aardkorst is gebroken.
hypocentrum: Plaats diep in de aardkorst waar de aardbeving begint (aardbevingshaard).
importsubstitutie: Producten die eerst werden ingevoerd, nu zelf gaan maken.
inversie: Bij inversie (= omkering) is er een hogere luchtlaag die warmer is dan de lagen eronder (normaal is: hoe hoger, hoe kouder).
klimaat: Het gemiddelde weer in een bepaald gebied over dertig of veertig jaar.
koopkracht: Het aantal goederen of diensten dat je van je geld kunt kopen.
kraterpijp: Verbinding tussen de magmakamer van een vulkaan en de krater.
krottenwijk: Een zelfbouwwijk met slechte huizen, weinig voorzieningen en onzekerheid voor de bewoners of ze er mogen blijven wonen. Heet ook zelfbouwwijk.
lagedrukgebied: Gebied met een tekort aan lucht waar lucht toestroomt over het aardoppervlak en gaat stijgen: wolken en neerslag.
lava: Magma dat door de aardkorst naar buiten is gestroomd.
lijzijde: De kant van de berg die uit de wind ligt; er valt weinig neerslag.
loefzijde: De windkant van een gebergte met veel neerslag.
luchtstreek: Temperatuurzone op aarde: tropen, gematigde zone en poolstreken.
magma: Heet, vloeibaar gesteente binnen in de aarde.
mantelpluim: Opstijgend magma vanaf een vaste plek in de aardmantel.
mediterraan klimaat: Klimaat met hete, droge zomers en vochtige, zachte winters. Heet ook Middellandse Zeeklimaat.
megastad: Stad met meer dan 10 miljoen inwoners.
metamorf gesteente: Gesteente dat onder hoge druk of temperatuur andere eigenschappen heeft gekregen.
mid-oceanische rug: Langgerekte bergrug onder in de zee, ontstaan doordat magma bij het uit elkaar drijven van oceanische platen naar boven komt.
milieuaantasting: Ingrepen in de natuur en het landschap waardoor de kwaliteit ervan achteruitgaat.
milieuramp: Door mensen veroorzaakte ramp met veel schade in de natuurlijke omgeving.
milieu-uitputting: Het opraken van natuurlijke hulpbronnen door menselijk gebruik.
milieuvervuiling: Verontreiniging van het milieu door het te gebruiken als afvalbak.
naschok: Aardbeving die uren, dagen of zelfs weken na een eerdere aardbeving in hetzelfde gebied plaatsvindt.
natuurlijke bevolkingsgroei: Bevolkingsgroei of bevolkingsafname door het aantal geboorten min het aantal sterftes.
oceanische plaat: Plaat die bestaat uit een groot zeeoppervlak (oceaan).
opschuivingsbreuk: Breuk waarbij het gesteente in tweeën wordt gebroken en één blok naar boven wordt geduwd.
plaat: Stuk van de aardkorst. Heet ook schol.
plooiingsgebergte: Gebergte dat is ontstaan door plooiing van stukken van de aardkorst.
primacy: De mate waarin de primate city groter en belangrijker is dan de tweede stad in een land.
primate city: Een stad die veel groter en belangrijker is dan elke andere stad in het land.
pyroclastische stroom: Hete gassen vermengd met stenen en as die bij een vulkaanuitbarsting de helling afrazen. Heet ook gloedwolk.
regenschaduw: De lijzijde van een berg, waar de dalende en warme lucht weinig of geen neerslag brengt.
reliëf: Hoogteverschillen in het landschap.
schaal van Richter: Schaal waarmee de kracht van een aardbeving wordt aangegeven.
schachtbouw: Winning van delfstoffen in de ondergrond via stelsels van horizontale en verticale gangen.
schildvulkaan: Lage, brede vulkaan met flauwe hellingen.
sedimentgesteente: Zie afzettingsgesteente.
seismisch gat: Een gebied waar al lang geen zware aardbeving is voorgekomen vergeleken met de omringende gebieden.
smog: Vervuilde lucht in steden door giftige gassen van auto’s, fabrieken en huishoudens.
stadscentrum: Zie binnenstad.
stollingsgesteente: Gesteente dat is ontstaan door de afkoeling van lava of magma.
stratovulkaan: Vulkaan met steile hellingen die is opgebouwd uit lagen lava en pyroclastisch materiaal.
stuwingsregen: Neerslag die ontstaat door stijgende lucht tegen een gebergte.
subductie: Het wegduiken van een oceanische plaat onder een continentale plaat.
subtropisch maximum: Hogedrukgebied (of: maximum) bij 30° breedte (N.B. en Z.B.).
temperatuurfactor: Factor die invloed heeft op de temperatuur in een gebied.
transforme beweging: Het langs elkaar bewegen van platen.
trog: Diepe kloof onder in de zee, ontstaan door subductie van een oceanische plaat.
tsunami: Hoge vloedgolf op zee die de kust overspoelt en die wordt veroorzaakt door een zeebeving.
urbanisatiegraad: Het percentage stedelingen in een land.
urbanisatietempo: De snelheid waarmee de urbanisatiegraad toeneemt.
verstedelijking: Stijging van het percentage mensen dat in een stad woont. Heet ook urbanisatie.
waterdamp: Verdampt water (gasvormig) in de lucht.
zeeklimaat: Klimaat met een matigende invloed van de zee op de temperatuur (’s zomers koeler, ’s winters zachter) en het hele jaar neerslag.
zijschuivende breuk: Breuk waarbij gesteente horizontaal langs elkaar schuift.