Nectar - 2 vmbo-t/havo - Hoofdstuk 13 - Duurzaam leven

Woorden in deze lijst (68)

Origineel

afval: alle overbodige spullen en materialen die mensen weggooien; door afval te produceren beïnvloed je je omgeving
afvalgassen: gassen die vrijkomen bij de verbranding van fossiele brandstoffen en de lucht ingaan; dit zijn koolstofdioxide, zwaveldioxide en stikstofoxiden
akkerbouwers: boeren die voedingsgewassen zoals aardappelen of graan verbouwen
ammoniak: een stinkend gas dat vrijkomt uit dierlijke mest; veroorzaakt verzuring van de bodem
bio-industrie: intensieve veehouderij; veehouders houden zoveel mogelijk dieren in de beschikbare ruimte
biologisch afbreekbaar: stoffen (afval) die schimmels en bacteriën af kunnen breken
biologische landbouw: landbouwmethode waarbij boeren zoveel mogelijk volgens natuurlijke kringlopen en diervriendelijk werken
biologische plaagbestrijding: natuurlijke vijanden bestrijden de plaag, bijvoorbeeld met een roofwants bladluizen bestrijden; biologische bestrijding hoort bij biologische landbouw
compost: mest voor de tuin, gemaakt van gft-afval
dierlijke mest: poep en plas van dieren met mineralen waarvan gewassen groeien
duurzaam(heid): zuinig met de aarde omgaan, zodat er in de toekomst voor iedereen genoeg voedsel, drinkwater, energiebronnen en grondstoffen overblijven
duurzame energie: energie van energiebronnen die geen luchtvervuiling veroorzaken, nooit opraken en dus fossiele brandstoffen sparen
ecologische voetafdruk: een maat om te vergelijken hoeveel hectare aarde bewoners uit verschillende landen gebruiken voor hun voedsel, grondstoffen en energiebronnen en om hun afval kwijt te raken
energie: afkomstig van energiebronnen uit de bodem; door energie te gebruiken beïnvloed je je omgeving
energielabel: etiket waarop je kunt zien of een apparaat, auto of huis veel of weinig energie gebruikt
fijnstof: hele kleine deeltjes stof in de lucht die zorgen voor luchtvervuiling; inademing kan schadelijk zijn voor de gezondheid
fossiele brandstoffen: brandstoffen die miljoenen jaren geleden ontstaan zijn uit planten- en dierenresten, bijvoorbeeld steenkool en aardolie
fotosynthese: uit koolstofdioxide en water ontstaat in de bladgroenkorrels van plantencellen glucose en water
gemengd bedrijf: akkerbouw en veeteelt samen op één bedrijf; de mest van het vee wordt gebruikt voor de akkers
gesloten kringloop: alle verbruikte stoffen worden in een kringloop weer aangevuld
gewasbeschermingsmiddelen: giftige stoffen die ziekteverwekkers van planten doden
gifophoping: de hoeveelheid gifstoffen in organismen in de voedselketen wordt steeds groter doordat de gifstoffen in de voedselketen worden doorgegeven
glucose: plantensuiker; wordt tijdens fotosynthese in bladgroenkorrels gemaakt
grondstoffen: stoffen die nodig zijn om een product te maken, zoals ijzererts of hout; door grondstoffen te gebruiken beïnvloed je je omgeving
hergebruik: hetzelfde product opnieuw gebruiken, bijvoorbeeld kleding of meubels
huishoudelijk afval: afval geproduceerd door huishoudens
intensieve veehouderij: ander woord voor bio-industrie; veehouders houden zoveel mogelijk dieren in de beschikbare ruimte
katalysator: onderdeel in de uitlaat van een auto om ervoor te zorgen dat er minder vervuilende gassen in de lucht komen
keurmerken: logo’s op een product die informatie geven over hoe een product is gemaakt
koolstofdioxide: gas dat planten nodig hebben om glucose te maken bij de fotosynthese; maakt deel uit van de kringloop van fotosynthese en verbranding en veroorzaakt het (versterkte) broeikaseffect
krachtvoer: voer met extra eiwit en mineralen waar het vee snel van groeit
kringloop van fotosynthese en verbranding: bij de fotosynthese ontstaat zuurstof en dat is nodig voor de verbranding, bij de verbranding ontstaat koolstofdioxide en dat is weer nodig voor de fotosynthese
kunstmest: mest uit de fabriek met exact de juiste mineralen voor de gewassen
luchtvervuiling: vervuiling van de lucht door uitstoot van afvalgassen en fijn stof
medicijnen: stoffen waardoor ziekten worden genezen of voorkomen, ook gegeven aan dieren in de veehouderij
mest: poep en plas van dieren of kunstmest; akkerbouwers gebruiken mest om de opbrengst te vergroten
mestinjectie: het in de bodem spuiten van mest; is een maatregel om verzuring van het milieu door ammoniak te verminderen
mestoverschot: als er in de veehouderij meer mest geproduceerd wordt dan nodig is om de akkers te bemesten
milieu: je leefomgeving; de lucht, het water en de bodem om je heen
milieubewust: als je kiest voor dingen die het minst schadelijk zijn voor het milieu
mineralen: meststoffen die planten met hun wortels opnemen; planten hebben mineralen nodig om te kunnen groeien
monocultuur: één soort gewas op een grote akker verbouwen
natuurlijk broeikaseffect: warm blijven van de aarde door het vasthouden van warmtestraling door koolstofdioxide in de lucht
overbemesting: er wordt meer mest over het land verspreid dan de planten nodig hebben; dit kan tot milieuproblemen leiden
plaag: organismen die schade aan voedingsgewassen veroorzaken zoals insecten, schimmels of bacteriën
recycling: afval dat weer als grondstof dient voor nieuwe producten, bijvoorbeeld blik en papier
restafval: afval dat overblijft na apart inzamelen van alle andere afvalsoorten
selectief: als een gewasbeschermingsmiddel alleen de organismen die schade aan de planten veroorzaken doodt en niet heel veel andere soorten
smog: vieze mist van fijnstof en afvalgassen; ontstaat vooral op zonnige, windstille dagen
tuinbouwers: boeren die groente en fruit verbouwen
uitputting (van de aarde): als mensen meer van de aarde gebruiken dan de aarde kan leveren
uitstoot: het vrijkomen van afvalgassen
veehouders: boeren die dieren houden voor vlees, melk, eieren of wol
verbranding: afbreken van glucose met behulp van zuurstof, waarbij energie vrijkomt; vindt in alle cellen van organismen plaats
versterkt broeikaseffect: er komt steeds meer koolstofdioxide in de lucht; de warmte wordt hierdoor steeds beter vastgehouden, waardoor het steeds warmer wordt op aarde; ook wel broeikasgevaar genoemd
verzuring: de bodem wordt zuur door de uitstoot van ammoniak uit de landbouw of stikstofoxiden en zwaveldioxide uit de industrie en het verkeer
voedingsgewassen: planten die je (gedeeltelijk) kunt eten zoals maïs, sla, wortelen, spruiten en aardappelen
voedsel: alles wat je eet; door te eten beïnvloed je je omgeving
voedselkringloop: de kringloop van mineralen en andere voedingsstoffen. Mineralen zijn voedsel voor de plant, hiermee maakt de plant andere voedingsstoffen → dieren eten die voedingsstoffen → bodemdieren, schimmels en bacteriën breken ze weer af tot mineralen voor de plant
vuilstort: een vuilnisbelt; hier komt afval te liggen dat niet wordt verbrand, hergebruikt of gerecycled
water: gebruik je om te drinken, voedsel te bereiden en wassen; door water te gebruiken beïnvloed je je omgeving; planten gebruiken water voor fotosynthese
zure neerslag: neerslag die ontstaat doordat stikstofoxiden, zwaveldioxide en ammoniak in de lucht zijn omgezet in zwavelzuur en salpeterzuur
zwerfafval: afval dat op straat of in de natuur terechtkomt
klimaat: het gemiddelde weer over een langere periode in een bepaald gebied
klimaatzone: een groot gebied met ongeveer hetzelfde klimaat
ontbossing: als er meer bomen gekapt worden dan er worden aangeplant; er komt dan minder bos
verwoestijning: gevolg van opwarming van de aarde; door de hoge temperatuur verdwijnt de begroeiing en veranderen sommige gebieden in woestijn
zeespiegel: de hoogte van het zeewater