Nectar - 5 vwo - Hoofdstuk 16 - Systeem Aarde en de mens
Woorden in deze lijst (28)
Origineel
- algenbloei
- explosieve toename van algen ten gevolge van eutrofiëring van het oppervlaktewater
- biologisch afbreekbaar
- het omzetten van organische stoffen in anorganische stoffen door schimmels en bacteriën.
- broeikaseffect
- natuurlijk warmte-isolerend effect van het broeikasgas CO2
- broeikasgas
- gas in de atmosfeer met een warmte-isolerende werking
- cyanobacteriën (blauwalgen)
- foto-autotrofe bacteriën met een blauwgroene kleur
- eutrofiëring
- verrijking van het oppervlaktewater met (an)organische voedingsstoffen
- fosfaat accumulerende organismen (PAO’s)
- Bacteriën die veel fosfaat kunnen opnemen.
- fossiele brandstoffen
- organische stoffen in de bodem (sinks) in de vorm van bruin- en steenkool, aardolie en aardgas
- groenbemesting
- het verrijken van de bodem met stikstof afkomstig uit plantenresten
- GWP (global warming potential)
- De mate waarin een broeikasgas sterker is dan CO2.
- hypoxie
- tekort aan O2
- indicatorsoorten
- Soorten die een bepaald kenmerk van het milieu laten zien. Biologen gebruiken indicatorsoorten om vervuiling van een ecosysteem aan te geven.
- kalkgesteenten
- kalk van CaCO3, resten van schelpen
- langzame koolstofkringloop
- kringloop van C van miljoenen jaren
- lithosfeer
- gesteenten en de bodem
- microplastics
- plastic bolletjes tot een paar mm groot
- mycorrhiza
- symbiose van schimmel en plant, waardoor planten Pi (en andere voedingsstoffen) makkelijker opnemen.
- nanoplastics
- deeltjes, vele malen kleiner dan een cel
- omslagpunt (keerpunt)
- Een fase waarbij veranderingen in biotische en abiotische factoren in het ecosysteem dat de stabiliteit van een ecosysteem dusdanig ontregelen dat er een nieuw evenwicht ontstaat, met andere waarden voor biotische en abiotische factoren. Een omslagpunt kan ook door menselijke invloed, bijvoorbeeld door waterverontreiniging.
- permafrostgebieden
- Toendra’s rond de Noordpool, waarvan de bodems het hele jaar bevroren zijn.
- persistent
- Niet of niet gemakkelijk afbreekbaar; de stoffen hopen zich op in het lichaam en de voedselketen.
- Pi
- anorganische fosfaat, H2PO4-; HPO42- en PO43-
- rhizosfeer
- de directe omgeving van de wortels
- sinks
- bodemvoorraden organische stoffen, bijvoorbeeld koolstofverbindingen
- snelle koolstofkringloop
- kringloop van C van minuten tot enkele duizenden jaren
- systeem Aarde
- alle complexe voedselwebben en ecosystemen op aarde tezamen
- vermesting
- extra stikstof in de bodem via kunstmest, NOx en NH3
- versterkt broeikaseffect
- Het meer dan normaal vasthouden van warmte door de atmosfeer, vooral door een verhoogde CO2-concentratie in de atmosfeer ten gevolge van de verbranding van fossiele brandstoffen.