begrippen AK H4

Kasper

Woorden in deze lijst (97)

Origineel

het niet kunnen lezen en schrijven: analfabetisme
dat deel van de bevolking dat tegen betaling een persoon uitoefent/plus de werklozen: beroepsbevolking
de toegevoegde waarde van alle goederen en diensten die door binnen- en buitenlandse ondernemingen binnen een land in één jaar worden geproduceerd/gedeeld door het aantal inwoners: bruto binnenlands product per hoofd/bbp/hoofd
bnp plus de door de inwoners van het land in het buitenland verdiende inkomens/min de inkomens van buitenlanders in het betreffende land/gedeeld door het aantal inwoners: bruto nationaal product per hoofd
de toegevoegde waarde van alle goederen en diensten die in een regio in één jaar worden geproduceerd/gedeeld door het aantal inwoners: bruto regionaal product per hoofd/brp/hoofd
zie Wereldsysteem: commensalisme
het gemiddelde inkomen van de inwoners van een land of gebied. Doorgaans uitgedrukt in het bnp/bbp of brp [per hoofd]: inkomen
de specialisatie van werkgelegenheid in de verschillende delen van de wereld: internationale arbeidsverdeling
de hoeveelheid goederen of diensten die je in een land voor 1 dollar kunt kopen: koopkracht
het aantal jaren dat iemand gemiddeld nog te leven heeft/gelet op de huidige sterftekans: levensverwachting
zie Wereldsysteem: periferie
grote en ongewenste verschillen tussen gebieden op het gebied van welvaart: ruimtelijke ongelijkheid
zie Wereldsysteem: semi-periferie
grote en ongewenste verschillen in welvaart en ontwikkelingskansen tussen verschillende groepen: sociale ongelijkheid
maatstaf samengesteld uit de koopkracht/alfabetiseringsgraad en de levensverwachting om de levensstandaard/welzijn vast te stellen: VN-ontwikkelingsindex/Human Development Index
de indeling van de wereld in centrum/semi-periferie en periferie naar ontwikkelingsgraad en verbondenheid door onderlinge handelsrelaties: wereldsysteem
de gefaseerde overgang van een hoog geboorte- en sterftecijfer naar een laag geboorte- en sterftecijfer: demografische transitiemodel
een manier en systeem van verering van één of meerdere goden: godsdienst
het aantal kinderen per duizend levendgeborenen dat voor de vijfde verjaardag overlijdt: kindersterfte
de verdeling van de bevolking over de verschillende leeftijdsklassen of cohorten: leeftijdsopbouw
universele basisrechten van de mens/zoals recht op vrijheid/gelijkheid en rechtvaardigheid: mensenrechten
een gesproken en geschreven communicatiemiddel/waarmee door middel van een woordenschat en grammaticaregels een boodschap overgebracht kan worden: taal
gemiddeld aantal levend geboren kinderen dat een vrouw in haar leven krijgt: vruchtbaarheidscijfer
het percentage van de bevolking dat in de stad woont: verstedelijkingsgraad/urbanisatiegraad
de snelheid waarmee de verstedelijkingsgraad per jaar toeneemt: verstedelijkingstempo/urbanisatietempo
de afstand hemelsbreed/in kilometers: absolute afstand
de ligging van een plaats/in coördinaten: absolute ligging
de verschijnsel dat de interactie tussen gebieden afneemt naarmate de afstand toeneemt: afstandsverval
alle technieken die het mogelijk maken op elektronische wijze te communiceren: informatie- en communicatietechnologie/ict
de afstand uitgedrukt in tijd/geld en moeite die het kost om de overbruggen: relatieve afstand
de ligging van een plaats of gebied ten opzichte van andere plaatsen en gebieden/vooral gelet op bereikbaarheid: relatieve ligging
het proces waarbij de relatieve afstand afneemt/vooral als gevolg van modern transport en ict: tijd-ruimtecompressie
het geheel van transportlijnen die zijn verbonden met knooppunten: transportnetwerken
technische voorzieningen die samenhangen met het vervoer van goederen en mensen: transporttechnologie
het gemiddeld aantal inwoners per km²: bevolkingsdichtheid
de toename van de bevolking in een bepaalde periode. Je maakt een onderscheid tussen natuurlijke groei (geboortecijfer - sterftecijfer) en sociale groei (vestiging - vertrek): bevolkingsgroei
de manier waarop de bevolking over een gebied verdeeld is: bevolkingsspreiding
de verspreiding van een cultuurelement: culturele diffusie
het proces waarbij er een grotere verwevenheid ontstaat tussen cultuurgebieden: culturele globalisering
gebied waarin culturen voorkomen die sterk op elkaar lijken: cultuurgebied
de mate waarin het politieke stelsel (be)stuurd van een land democratisch is: demografisch gehalte
het niet-actieve deel van de bevolking (0-19 jaar en >65 jaar) uitgedrukt als percentage van de actieve bevolking (20-65 jaar): demografische druk
de wereldwijde verbreiding van de Amerikaanse (westerse) cultuur en waarden: amerikanisering
organisaties en critici die zich wereldwijd verzetten tegen de huidige/sterk door de mno's vormgegeven wereld: anders-globalisten
het percentage belasting dat wordt opgelegd aan een individu/onderneming of instelling: belastingparadijzen
landen zoeken aansluiting en steun bij elkaar om hun positie (vooral economische en geopolitieke) te versterken: blokvorming
een instroom van kapitaal of investering/bedoeld of bedoeld op een bedrijf in een ander land: buitenlandse investeringen
de verscheidenheid aan culturen of culturele invloeden binnen een gebied: culturele diversiteit
centrale waarden van een cultuur waaraan een volk zijn eigenheid ontleent: culturele identiteit
gebrek aan variatie in cultuurelementen: culturele uniformiteit
het proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden op economisch terrein toeneemt: economische globalisering
zie buitenlandse investeringen: Foreign Direct Investment/FDI
het proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden en mensen op alle terreinen toeneemt: globalisering
land dat internationaal een sterke invloed uitoefent op andere landen op economisch/politiek en militair gebied: grootmacht
belemmering in het internationale goederenverkeer dat een gevolg is van bijvoorbeeld veiligheidsvoorschriften of administratieve bepalingen: handelsbelemmering
geldstromen die als door globalisering in steeds hoger tempo over de wereld verplaatsen: kapitaalstromen
de voertaal in een gebied waar meerdere talen worden gesproken/op economisch/politiek en sociaal-cultureel gebied: lingua franca
verbindingen tussen gebieden en landen op economisch/politiek en sociaal-cultureel gebied (een mondiaal netwerk is een wereldwijd netwerk [mondiaal netwerk] en een transnationaal netwerk is een netwerk tussen twee landen [transnationaal netwerk]): mondiaal en transnationaal netwerken
zie globalisering: mondialisering
internationaal bedrijf met vestigingen op meerdere plaatsen in de wereld: multinationale onderneming/mno
de wereldwijde intensivering en uitbreiding van politieke relaties tussen staten: politieke globalisering
de route die een product aflegt van idee of grondstof tot dienst of eindproduct: productieketen
zie grootmacht: regionaal grootmachten
groepen mensen koesteren hun regionale identiteit en proberen regionale eigenheid te behouden en benadrukken: regionalisme
de verhouding tussen de prijs van de export en de import: ruilvoet
samenwerking op economisch of politiek terrein tussen een groep van landen. Vaak binnen een regio: samenwerkingsverbanden
zie multinationale onderneming: transnationale ondernemingen
het gevoel van verbinding tussen jezelf en anderen/zowel dichtbij als ver weg: wereldburgerschap
internationale organisatie voor het bevorderen van de internationale handel/de beslechting van handelsconflicten en de opheffing van handelsbelemmeringen; de WTO streeft naar liberalisering van de wereldmarkt: wereldhandelsorganisatie/WTO
een land dat gedurende een bepaalde periode grote delen van de wereld domineert op economisch/militair/politiek en cultureel gebied: hegemoniale staat
landen willen hun macht in andere delen van de wereld uitbreiden door gebieden te veroveren en te koloniseren: imperialisme
een systeem van heerschappij over overzeese gebieden/veelal door Europese landen/vaak met als doel om grondstoffen/afzetmarkten en/of arbeidskrachten te beheersen: kolonialisme
nadruk op individuele ontwikkeling/met weinig bemoeienis van de overheid of vakbonden: neoliberalisme
landen die de semi-periferie en de nieuwe industriële drempellanden in de wereldhandel zijn: nieuwe industrielanden
het verplaatsen van werkzaamheden naar een ander land: offshoring
het uitbesteden van activiteiten die een bedrijf eerst zelf uitvoerde/aan een ander bedrijf: outsourcing
de top-economische grootmachten aan de Aziatische kant van de Stille Oceaan: Pacific Rim
één grootmacht domineert de wereld op economisch/politiek en militair gebied: unipolaire wereld
handel waarbij zo weinig mogelijk handelsbelemmeringen/zoals invoerrechten/bestaan: vrijhandel
negatieve effecten van vooruitgang afschuiven op andere gebieden en/of op generaties: afwenteling in ruimte en tijd
negatieve invloed van een gebied (meestal centrum) op de economische ontwikkeling van een ander gebied (meestal de periferie): backwash-effecten
bepaalde regio's of economische sectoren in een land maken wel gebruik van moderne hulpmiddelen en andere delen niet: fragmentarische modernisering
(on)mogelijkheid tot het verplaatsen van personen/goederen of berichten: im/mobiliteit
het netwerk van relaties tussen migranten uit hetzelfde herkomstgebied: migratienetwerken
een wereld die op economisch en politiek gebied uit meerdere (regionale) machtscentra bestaat: multipolaire wereld
een netwerk van verbindingen tussen China en Europa voor spoor/weg en water: Nieuwe Zijderoute
redenen waarvoor iemand naar een ander land verhuist: pullfactoren
redenen waarvoor iemand uit een land vertrekt: pushfactoren
het terugvallen van de productie naar het thuisland: redistributie
migratie van een groep mensen op grond van leeftijd/geloofsovertuiging/geslacht of opleidingsniveau: selectieve migratie
de positieve economische invloed van een welvarend gebied op een ander gebied/zoals externe investeringen en overdracht van kennis: spread-effecten
twee grootmachten domineren de wereld op economisch/politiek en militair gebied: bipolaire wereld
het verdwijnen of sterk afnemen van de industriële activiteit in een gebied: de-industrialisatie
koloniën worden zelfstandige staten: dekolonisatie
de beïnvloeding van de koloniën op economisch/politiek en cultureel gebied vanuit Europa vanaf de 16e eeuw: europeanisering
grootmachten kijken naar economische/politieke en militaire middelen om hun invloed op gebieden te vergroten: geopolitiek
een (mogelijke) verschuiving van het economische en politieke zwaartepunt in de wereld/bijvoorbeeld van de landen rond de Atlantische Oceaan naar gebieden rond de Stille Oceaan: global shift