Nectar - 4 vmbo-gt - Hoofdstuk 12 - Evolutie

Woorden in deze lijst (33)

Origineel

aanpassing: eigenschap waardoor een organisme een grotere overlevingskans heeft; Het organisme kan zich daardoor voortplanten en de gunstige genen doorgeven
albino’s: organisme dat door een defect gen geen pigment kan aanmaken en daardoor een zeer lichte huid of vacht heeft; albinisme kan optreden bij mensen, dieren en planten
erfelijke variatie: variatie die vastligt in de genen (DNA); ontstaat door verschillen in genotypen
evolutie: de langzame verandering van soorten of het ontstaan van nieuwe soorten
evolutietheorie: de theorie die uitlegt hoe en waardoor soorten veranderen
fenotype: ander woord voor verschijningsvorm van een eigenschap; het fenotype wordt bepaald door het genotype en door invloeden vanuit de omgeving
gemeenschappelijke voorouder: soort waaruit tijdens de evolutie meerdere soorten zijn ontstaan
genotype: voor elke eigenschap heb je twee genen die je weergeeft met twee letters
gewervelde dieren: dieren met een wervelkolom
hersenvolume: grootte van de hersenen die in een schedel passen
isolatie: het gescheiden raken van populaties van dezelfde soort, waardoor elke groep een eigen ontwikkeling doormaakt en kan evolueren tot een nieuwe soort
kenmerken: eigenschappen waar je een soort aan herkent; gewervelde dieren hebben als gemeenschappelijk kenmerk dat ze een wervelkolom hebben
kruisen: fokkers selecteren een mannetje en vrouwtje en laten deze paren om nakomelingen met specifieke eigenschappen te krijgen
kunstmatige selectie: veredelen van een soort waarbij de fokker (of kweker) dieren (of planten) selecteert die de eigenschappen hebben die hij graag wil hebben. Met die dieren of planten fokt hij verder, zo ontstaat een nieuw ras
mutatie: verandering in het DNA waardoor een nieuw gen ontstaat en daardoor een nieuwe verschijningsvorm (fenotype). De kans op mutaties wordt groter door blootstelling aan uv-straling, radioactieve straling en giftige stoffen
natuurlijke selectie: de best aangepaste organismen geven hun genen vaker door aan de volgende generatie dan de minder goed aangepaste organismen. Het aandeel van de goed aangepaste individuen van een soort in de volgende generatie is daardoor groter
ongewervelde dieren: dieren zonder wervelkolom
oponeerbare duim: duim die je tegenover alle vingers kunt plaatsen, waardoor je hand geschikt is om dingen mee vast te pakken
oponeerbare grote teen: de grote teen kan tegenover alle andere tenen geplaatst worden, waardoor de voet geschikt is om mee te grijpen
ras: een groep individuen van dezelfde soort met dezelfde eigenschappen (verschijningsvorm), die door fokken zijn verkregen
selecteren: individuen van een soort die goed zijn aangepast aan een bepaalde omgeving, hebben meer kans om te overleven dan minder goed aangepaste individuen. Door selectie komen er steeds meer aangepaste individuen in de volgende generaties; zie ook bij kunstmatige selectie en natuurlijke selectie
soort: organismen die (groten)deels dezelfde erfelijke eigenschappen hebben; alleen soortgenoten kunnen samen vruchtbare nakomelingen krijgen
variatie: de verschillende verschijningsvormen of fenotypen bij een soort
variatie in fenotype: de verschillende verschijningsvormen of fenotypen bij een soort
veredelen: het selecteren, fokken en kruisen van dieren en planten om een groep individuen te krijgen, met door de fokker gekozen eigenschappen. Door veredelen ontstaan nieuwe rassen
verstenen: harde overgebleven delen van een organisme worden door bovenliggende lagen zand en klei samengeperst tot steen
verwant: soorten met een gezamenlijke voorouder
verwantschapsschema: schema waarin je laat zien hoe soorten uit elkaar ontstaan zijn
bekeroog: groepje lichtgevoelige cellen in de vorm van een instulping (bekertje)
cameraoog: oog met een lens erin
camera obscuraoog: oog dat bestaat uit een bolvormige laag lichtgevoelige cellen met een gaatje erin, waardoor licht naar binnen komt
lichtgevoelige cellen: cellen die licht opvangen en impulsen doorgeven aan de hersenen; zitten in allerlei oogvormen
oogvlek: groepje lichtgevoelige cellen of moleculen (bij eencelligen) bij elkaar