Nectar - 1 vwo - Hoofdstuk 5 - Planten

Woorden in deze lijst (118)

Origineel

akkerbouw: op grote akkers één soort plant verbouwen
bastvaten: kanaaltjes in de plant; hierdoor stroomt het water met voedingsstoffen vanuit de bladeren naar de bloemen en de wortels
bestuiving: het overbrengen van stuifmeel van de meeldraden naar de stamper
bevruchting: het samensmelten van twee celkernen van de mannelijke en vrouwelijke voortplantingscel; bij planten zijn dit de celkernen van een stuifmeelkorrel en van een eicel in een zaadbeginsel
blad: bestaat uit bladmoes en nerven; in het groene bladmoes maakt de plant voedingsstoffen
bladgroenkorrels: groene bolletjes in het cytoplasma van een plantencel die planten hun groene kleur geven; in de bladgroenkorrels vindt de fotosynthese plaats
bladlittekens: plaats waar het blad heeft vastgezeten aan de tak
bladmoes: het groene blad tussen de nerven; hier maakt de plant voedingsstoffen
bloem: zorgt voor de voortplanting van planten; uit bloemen ontstaan vruchten en zaden
bloembodem: deel van de bloem waar de andere delen van de bloem op vastzitten
bollen: dikke bladeren, die heel dicht tegen elkaar aan liggen; in de bladeren slaat de plant reservestoffen op; uit bollen kunnen ook nieuwe plantjes groeien
cel: kleinste bouwsteentje van planten; bestaat uit celwand, celmembraan, celkern, vacuole, bladgroenkorrels en cytoplasma
celdeling: cellen splitsen in tweeën, hierdoor groeit een organisme
celgroei: bij planten nemen pas gedeelde cellen water op, waardoor de cel groeit
celkern: klein bolletje in de cel dat alles regelt wat er in de cel gebeurt
celmembraan: vlies om het cytoplasma
celwand: taai stevig vlies om de celmembranen van een plantencel
cytoplasma: stroperige vloeistof in een cel
diktegroei: groei van de stam en takken van bomen in de dikte doordat er cellen worden gevormd in het groeilaagje
eenjarige planten: planten die ontkiemen in het voorjaar, bloeien in de zomer, zaden vormen in de herfst en afsterven in de winter
eicel: vrouwelijke voortplantingscel; ligt bij planten in een zaadbeginsel
eindknop: knop aan het einde van de tak, waaruit boomtakken langer worden
eiwitten: zijn voor de groei van een plant; voor het maken van eiwitten heeft een plant mineralen nodig
fotosynthese: uit koolstofdioxide en water ontstaat in de bladgroenkorrels glucose en zuurstof; hiervoor is ook zonlicht nodig
gastheerplant: hieruit haalt een parasiet zijn voedingsstoffen
geslachtelijke voortplanting: als er nieuwe planten ontstaan na bestuiving en bevruchting
glastuinbouw: kweken en verbouwen van planten in kassen
glucose: plantensuiker; een voedingsstof; glucose wordt tijdens de fotosynthese in bladgroenkorrels gemaakt
groei: het groter en zwaarder worden van een organisme
groeilaagje: laagje in de stam, waar nieuwe houtcellen worden gemaakt
groeipunten: de uiterste topjes van stengels en wortels; hier maakt de plant nieuwe cellen aan
helmdraad: onderste deel van een meeldraad
helmknop: deel van een meeldraad waarin stuifmeelkorrels ontstaan
houtachtige planten: planten waarbij houtstof voor de stevigheid zorgt; houtachtige planten zijn meerjarig
houtcellen: cellen met veel houtstof in de celwanden
houtvaten: kanaaltjes in de plant; hierdoor stroomt het water met mineralen vanuit de wortels, via de stengels, omhoog naar de bladeren
huidmondjes: kleine openingen in het blad; hierdoor verdampt water, verdwijnt zuurstof uit het blad en komt koolstofdioxide in het blad
insectenbloemen: gekleurde bloemen die door insecten worden bestoven
jaarring: laagje nieuwe houtcellen dat in één jaar wordt gevormd
kelkbladeren: kleine groene blaadjes die de bloem in knop beschermen tegen kou, uitdroging en beschadiging
kiem: het heel jonge plantje dat binnenin een zaadje zit
kleurstofkorrels: korrels in een plantencel met kleurstof; de kleurstof geeft bijvoorbeeld vruchten een rode, gele of oranje kleur
klisters: knoppen in een bol, waaruit nieuwe planten kunnen groeien
knollen: verdikte wortels of dikke ondergrondse stengels waar de plant reservestoffen opslaat; knollen kunnen uitlopers vormen om zich ongeslachtelijk voort te planten
knopschubben: schubben die de knop beschermen tegen de kou en tegen het aanvreten door insecten
koolstofdioxide: gas dat planten nodig hebben voor het maken van glucose (door middel van fotosynthese)
kroonbladeren: felgekleurde blaadjes van de bloem, om insecten te lokken
kruidachtige planten: planten die water nodig hebben voor de stevigheid
kruisbestuiving: als het stuifmeel van de ene bloem op de stamper van een bloem van een andere plant terechtkomt
kruisen: als een plantenveredelaar stuifmeel van de ene plant op de stempel van een andere plant brengt
kurklaag: laagje op de plaats waar het blad is afgevallen; deze laag beschermt de boom tegen waterverlies en tegen binnendringende ziekteverwekkers
lengtegroei: in de topjes van de stengels en wortels maakt de plant er nieuwe cellen bij, waardoor de stengel en wortels steeds langer worden
levenscyclus: kring van gebeurtenissen uit het leven van een organisme; bij planten: zaad ontkiemt → de plant groeit en krijgt bloemen → uit bloemen ontstaan vruchten en zaden → de zaden worden verspreid
meeldraden: zitten in de bloem; de mannelijk voortplantingsorganen van de plant; meeldraden maken stuifmeelkorrels
meerjarige planten: planten die meerdere jaren leven
mineralen: meststoffen die planten met hun wortels opnemen; planten hebben mineralen nodig om alle voedingsstoffen te kunnen maken die nodig zijn voor de groei
nectar: zoete vloeistof die insecten zoals vlinders en bijen eten
nectarkliertjes: orgaantjes in een plant (bloem) die nectar maken
nerven: dit zijn de vaatbundels die door de bladeren van planten lopen; nerven geven het blad stevigheid en zorgen voor vervoer van stoffen
ongeslachtelijke voortplanting: nakomelingen krijgen zonder dat er bevruchting is geweest
ontkiemen: het groeien van een nieuw plantje uit een zaadje
ontwikkeling: een organisme krijgt nieuwe delen
parasitisme: als twee organismen van een verschillende soort langdurig samenleven en de ene soort daar voordeel van heeft en de andere soort nadeel
parasiet: plant zonder bladgroen, die zijn voedingsstoffen uit andere planten haalt
reservestoffen: voedingsstoffen die planten bewaren, om de winter door te komen en in het voorjaar weer uit te groeien; planten bewaren vooral zetmeel en vetten als reservevoedsel
ringlittekens: ringvormig litteken op een tak, op de plek waar de knopschubben van een eindknop zijn afgevallen; het stukje tak tussen twee ringlittekens is een jaar
scheurlaag: laagje tussen boom en bladsteel, waardoor er in de herfst minder water en mineralen bij de bladeren komen
selecteren: uitzoeken van planten met de gewenste eigenschappen om mee te kweken
stamper: zit in de bloem; het vrouwelijke voortplantingsorgaan van de plant; onder in de stamper zitten de zaadbeginsels met eicellen
stekken: planten kweken door een stukje van de plant af te snijden en dat in het water te zetten; nadat er wortels zijn ontstaan, plant je het plantje in de grond
stempel: bovenste deel van de stamper, waar bij de bestuiving stuifmeel aan blijft plakken
stengel: houdt de plant rechtop; in de stengel liggen vaatbundels, waardoor water en stoffen worden vervoerd
stuifmeelkorrels: mannelijke voortplantingscellen van de plant; worden in de helmknoppen van de meeldraden gemaakt
stuifmeelbuis: buisje dat na de bestuiving uit een stuifmeelkorrel groeit
stijl: middelste deel van de stamper
tuinbouw: groenten en fruit verbouwen op kleine akkers
tweejarige planten: planten die ontkiemen en groeien in het eerste jaar, in het tweede jaar bloeien en zaden vormen en daarna sterven
uitlopen: als in de lente een nieuw stuk tak uit een eindknop groeit
uitlopers: lange stengel die over de grond kruipt en waarbij op sommige plaatsen wortels ontstaan; hieruit groeien nieuwe planten
vaatbundel: groepjes vaten bij elkaar in een plant
vacuole: blaasje in een plantencel, dat gevuld is met water; geeft stevigheid aan plantencellen
vaten: dunne kanaaltjes waardoor water en opgeloste stoffen in de plant vervoerd worden
veredelen: het verbeteren van de eigenschappen van gewassen door middel van kruisen
vermeerderen: het aantal planten met de gewenste eigenschappen door middel van stekken vergroten
vetten: voedingsstof; worden bij planten als reservevoedsel opgeslagen in zaden zoals pinda’s en zonnebloempitten
vitaminen: voedingsstof; zorgen dat allerlei processen in een organisme goed verlopen
voortplantingscellen: speciale cellen waaruit door bevruchting een nieuw organisme kan ontstaan, bij planten stuifmeelkorrel en eicel
vruchten: ontstaan bij planten na de bevruchting uit het vruchtbeginsel; in de vrucht zitten de zaden
vruchtbeginsel: onderste deel van de stamper, waar de zaadbeginsels met eicellen in zitten; het vruchtbeginsel groeit na de bevruchting uit tot vrucht
water: is nodig bij voor het maken van glucose (fotosynthese) en ook bij het ontkiemen van zaden en voor het vervoer van stoffen door de plant
weefsel: groep cellen met dezelfde vorm en dezelfde taak
windbloemen: onopvallende bloemen, die door de wind bestoven worden
wortelharen: dunne uitsteeksels aan de wortels waarmee de plant water en opgeloste stoffen (mineralen) opneemt
wortels: deel van de plant waarmee water met mineralen uit de bodem wordt opgenomen; de wortels zorgen er ook voor dat de plant stevig in de grond staat
wortelstokken: stengels die onder de grond groeien; op sommige plaatsen zitten verdikkingen, waaruit nieuwe planten kunnen groeien
zaadbeginsels: zitten in een vruchtbeginsel; na de bevruchting groeien de zaadbeginsels uit tot zaden
zaadhuid: buitenste laag van een zaadje van een plant; beschermt de kiem en zaadlobben
zaadlobben: het eerste paar blaadjes met reservevoedsel voor de kiem
zaadverspreiding: het verspreiden van zaden in de vrucht; voorkomt dat rijpe zaden allemaal vlak bij de moederplant terechtkomen; zaadverspreiding kan door de wind of door dieren
zaden: ontstaan bij planten na de bevruchting uit zaadbeginsels; ze zitten in een vrucht
zelfbestuiving: als het stuifmeel op de bloemen van dezelfde plant terechtkomt
zetmeel: voedingsstof; wordt bij planten als reservevoedsel opgeslagen in wortels en in zaden zoals rijst en tarwekorrels
zetmeelkorrels: korrels in een plantencel waarin zetmeel zit opgeslagen, bijvoorbeeld bij aardappelen en bonen; zitten ook in groeipunten, zodat de wortels naar beneden groeien
zijknop: knoppen aan de takken, waaruit nieuwe zijtakken groeien
zonlicht: licht van de zon dat de benodigde energie geeft voor de fotosynthese bij planten
zuigkracht: het aanzuigen van water door geopende huidmondjes. Dit gebeurt doordat water verdampt
zuurstof: gas dat als afvalstof bij planten vrijkomt tijdens de fotosynthese; mensen en dieren ademen dit in
zwaartekracht: aantrekkingskracht tussen de aarde en organismen en voorwerpen op aarde; hierdoor groeien wortels de grond in
commensalisme: als twee organismen van een verschillende soort langdurig samenleven en de ene soort er voordeel van heeft en de andere geen nadeel
epifyt: organisme dat op planten groeit zonder er voedingsstoffen aan te onttrekken
kolonie: groep organismen van dezelfde soort die bij elkaar leeft
korstmos: een schimmel en een alg die in symbiose leven
mutualisme: als twee organismen van een verschillende soort langdurig samenleven en beide soorten daar voordeel van hebben
parasitisme: als twee organismen van een verschillende soort langdurig samenleven en de ene soort daar voordeel van heeft en de andere soort nadeel
parasiet: plant zonder bladgroen, die zijn voedingsstoffen uit andere planten haalt
symbionten: twee soorten organismen die met elkaar samenleven
symbiose: als twee soorten organismen langdurig samenleven
wortelknolletjes: knolletjes aan de wortels van bijvoorbeeld een erwtenplant, waarin rhizobiumbacteriën leven