Nectar - 5 vwo - Hoofdstuk 14 - Reageren - Deel 2

Woorden in deze lijst (42)

Origineel

norm: De waarde voor een inwendige factor, bijvoorbeeld de lichaamstemperatuur, die in het centrale zenuwstelsel is vastgelegd.
onwillekeurige spier: Spier die niet onder invloed van de wil staat.
orthosympatisch zenuwstelsel: Deel van het autonoom zenuwstelsel, actief tijdens actie. Het ondersteunt de werking van je skeletspieren.
osmoreceptor: Receptor die de osmotische waarde (van het bloed) meet.
oudziend: Doordat de elasticiteit van de ooglens afneemt, is de lichtbreking voor dichtbij zien onvoldoende.
oxytocine: Neurohormoon uit de hypofyse, gemaakt door zenuwcellen van de hypothalamus. Speelt een rol bij de bevalling en borstvoeding.
parasympatisch zenuwstelsel: Deel van het autonome zenuwstelsel, ondersteunt rust en herstel van je lichaam.
perifeer zenuwstelsel: Alle zenuwen samen, die informatie naar het CZS toe en er van af voeren.
positieve terugkoppeling: De effector (een spier of een klier) vergroot de afwijking van de norm; het versterkt de verandering (bijv. de zuigreflex en de oxytocineafgifte).
primaire motorische schors: Deel van de motorische schors waar je een actie ‘bedenkt’ en de nodige impulsen maakt.
primaire visuele schors: Deel van de sensorische schors waar impulsen uit je ogen binnenkomen en die een beeld opbouwen.
pupilreflex: Regeling van de hoeveelheid licht die door de pupil de ogen binnenkomt.
receptor: Een zintuig; registreert in een regelkring de afwijking.
receptoreiwit: Eiwit in het celmembraan dat een boodschap kan opvangen, dit kan een hormoon zijn of een andere stof.
reflex: Een snelle automatische reactie op een prikkel, die optreedt nog voordat de hersenen zich ervan bewust zijn.
reflexboog: De weg die de impulsen tijdens een reflex afleggen van het zintuig naar de spier of klier (sensorische zenuwcel, schakelcel, motorische zenuwcel).
regelkring: Een systeem van receptoren en effectoren dat een het handhaven van een bepaalde normwaarde regelt.
remmende neurotransmitter: Een neurotransmitter die de zenuwcel na de synaps remt; voorkomt het ontstaan van een impuls in deze zenuwcel.
ruggenmerg: Een ‘snelweg’ voor afvoerende impulsen vanuit je hersenen naar je spieren en organen en voor aanvoerende impulsen uit bijvoorbeeld tastzintuigen naar je hersenen toe.
schakelzenuwcel: Zenuwcel in het centraal zenuwstelsel die een impuls ontvangt van een motorische zenuwcel of doorgeeft aan een sensorische zenuwcel.
secundaire motorisch schors: Deel van de motorische schors die informatie bevat over complexe bewegingen zoals schrijven.
secundaire visuele schors: Deel van de sensorische schors voor herkenning van de beelden die in de primaire visueel schors ontstaan.
sensorische schors: Deel van de hersenschors waar zenuwcellen de binnenkomende informatie uit een zintuig verwerken.
sensorische zenuwcel: Zenuwcel die informatie van zintuigen naar het CZS brengt.
spierbundel: Groep lange spiervezels omgeven door een laag bindweefsel.
spierfibrillen: Organellen in spiercellen en spiervezels, opgebouwd uit lange ketens van de eiwitmoleculen actine en myosine.
spierspoeltjes: Zintuigen die de spanning van je spieren meten.
spiervezels: In de lengterichting met elkaar vergroeide spiercellen; opgebouwd uit spierfibrillen.
sprongsgewijze geleiding: Elektrische ontladingen springen buiten de cellen van Schwann van insnoering naar insnoering.
staafjes: Zintuigcellen in het netvlies, geschikt om grijstinten mee waar te nemen.
staafjesrood: Pigment in staafjes, dat reageert op lage lichtprikkels.
staar: Ouderdomskwaal, vertroebeling van de ooglens door afbraak van de eiwitten in de ooglens.
stimulerende neurotransmitter: Een neurotransmitter die de zenuwcel na de synaps stimuleert, waardoor deze zich kan ontladen en een nieuwe impuls ontstaat.
stofwisselingssnelheid: De snelheid waarmee cellen stoffen omzetten.
straalvormig lichaam: Kringspier rond de ooglens, via lensbandjes verbonden met de ooglens. Trekt de kringspier samen, dan verslappen de lensbandjes en bolt de lens: accommoderen.
synaps: Plaats waar twee zenuwcellen contact maken. Speelt een rol bij de impulsoverdracht.
thyroxine: Schildklierhormoon, verhoogt de stofwisselingssnelheid.
vaatvlies: Vlies in het oog met veel bloedvaten; achter het netvlies.
verziend: Veraf wel scherp kunnen zien, dichtbij niet; beeld is scherp achter het netvlies.
vitamine A: Vitamine die nodig is om in staafjes het pigment staafjesrood terug te vormen, nadat het door licht is afgebroken.
willekeurige spier: Spier die onder invloed van de wil staat.
zenuw: Bundel uitlopers van zenuwcellen.